Khi bạn đi bơi hay được khuyên phải khởi động cho thật kỹ để không bị chuột rút. Vậy bạn có biết chuột rút là do đâu không? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu hiện tượng này nhé
Vọp bẻ (hay dân gian hay gọi là chuột rút) là sự co cơ không cố ý (tự nhiên hay do lệch tư thế) rất đau đớn, đôi khi chỉ thoáng qua vài giây nhưng có khi kéo dài đến nửa tiếng thậm chí một tiếng. Hiện tượng này tương đối vô hại trong trạng thái bình thường tuy nhiên khi bạn đang hoạt động những môi trường như đang đi bơi, đang leo núi hay đang vận hành các loại máy móc thiết bị thì sẽ gây hậu quả khá nghiêm trọng.
Nguyên nhân của hiện tượng vọp bẻ
Có 3 nguyên nhân chính khiến cơ thể bị vọp bẻ
– Nguyên nhân hàng đầu mà hầu như ai cũng có thể mắc phải đó là do hoạt động quá mức của hệ thần kinh cơ bắp gây hiện tượng mất nước, mất chất điện giải, ứ đọng axit lactic. Điều này dễ nhận biết khi bạn lao động nặng nhọc như đi bơi không được khởi động làm nóng cơ thể, cơ đang ở trạng thái tĩnh đột ngột chuyển sang hoạt động mạn. Hay tập luyện thể dục thể thao căng thẳng lâu trong một tư thế, trong một điều kiện bắt buộc khác với bình thường.
– Nguyên nhân thứ 2 thường đến với người thiếu các chất như canxi, magie và kali: Nguyên nhân này thường gặp ở người phụ nữ đang mang thai, cho con bú, hay ở trẻ em. Nguyên do là trong các giai đoạn này, những chất trên tiêu hao rất nhiều nhưng khẩu phần ăn không thể đáp ứng kịp thời dẫn đến vọp bẻ.
– Nguyên nhân thứ 3 thường được gặp ở người lớn tuổi khi ở họ có sự lão hóa hệ thần kinh, hệ cơ hay hệ mạch. Ở người lớn tuổi, nguyên nhân này lại đi kèm với nguyên nhân trên vì sự hấp thu các chất trên giảm sút.
Hậu quả của vọp bẻ
Như đã nói ở phần đầu, hầu hết các trường hợp bị vọp bẻ dường như vô hại nếu bạn đang ở 1 nơi an toàn hay trạng thái nghỉ ngơi. Tuy nhiên nó cũng có thể mang lại nguy hại đến với chúng ta khi đang lao động và hoạt động ở môi trường. Ví dụ như vọp bẻ trong các trường hợp đang leo núi, đang bơi, đang điều khiển các phương tiện giao thông hoặc hoặc các thiết bị lao động… nếu không được phát hiện kịp thời sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng.
Vọp bẻ có thể phòng tránh hay không?
Dựa theo 3 nguyên nhân gây vọp bẻ ở phần trên, chúng ta sẽ có 1 số cách để phòng tránh không bị vọp bẻ như:
– Với nguyên nhân đầu tiên, do hoạt động quá mức của hệ thần kinh cơ bắp gây hiện tượng mất nước, mất chất điện giải, ứ đọng axit lactic. Nguyên nhân này thường hay xảy ra với vận động viên, người hay luyện tập thể dục thể thao. Cách phòng tránh như cần phải khởi động làm nóng cơ 5-10 phút, mang trang bị đúng (như dùng loại giày thích hợp), dùng đủ nước (thiếu nước sẽ gây tích lũy axit lactic), khi bơi lội hay bị vọp bẻ ở ngón chân (nên khởi động cho ấm, vào nước từ từ bằng vận động chậm).
– Với nguyên nhân thứ 2 là thiếu các chất như canxi, magie và kali thì chúng ta chỉ cần bổ sung các chất trên là được. Tuy nhiên, không nên bổ sung cùng lúc cả 3 chất mà phải từng thứ một với quy tắc nếu thiếu cả canxi và magie thì bổ sung magie trước rồi bổ sung canxi sau vì canxi làm giảm sự hấp thụ magie.
– Với nguyên nhân thứ 3, người lớn tuổi khắc phục bằng cách là vừa bổ sung canxi, magie và kali vừa bổ sung các chất có lợi cho hệ thần kinh cơ và hệ tuần hoàn. Thường dùng nhất là vitamin B1 uống, liều cao hay vitamin B6 (phối hợp sẵn trong viên magie – B6).
Vọp bẻ thường xuyên có điều trị được không?
Vọp bẻ vốn khá bình thường, tuy nhiên nếu bạn thường xuyên bị thì khá nguy hiểm cần đến bác sỹ chuyên khoa để được tư vấn. Tùy theo từng nguyên nhân mà bác sĩ sẽ có những chỉ định, thích hợp cho từng trường hợp cụ thể. Một số phương pháp điều trị khi bị vộp bẻ.
– Người ta thường dùng các thuốc gây giãn cơ để điều trị triệu chứng vọp bẻ. Khi bị vọp bẻ, việc xoa bóp trực tiếp hoặc xịt, thoa các thuốc làm giãn cơ như dầu gió, deefheat cũng có tác dụng ngay tức thì.
– Dùng thuốc bổ sung đủ canxi, magie, vitamin và thuốc loại làm bền và giãn mạch. Chúng làm cho máu lưu thông, cung cấp đủ các chất cho hệ cơ và thần kinh. Thường có thể dùng cyclo – 3 fort hay các loại khác như benzequerein. Thuốc khó dùng, cần có chỉ dẫn của thầy thuốc.
– Ăn thức ăn, rau, quả có nhiều chất canxi, kali hằng ngày là thực sự cần thiết cho người hay bị vộp bẻ.
– Bổ sung nước và chất điện giải cho người vộp bẻ bằng cách uống nước hoặc truyền dịch
– Dùng phương pháp đông y: Theo đó vọp bẻ là do hàn (lạnh thì co) thuộc phong (gây co cứng) do ẩm (khí huyết ứ trệ). Thường dùng bài thuốc thư cân hoạt huyết bao gồm tới 12 vị (phòng phong, kinh giới, độc hoạt, đương quy, tục đoạn, thanh bì, hồng hoa, chỉ xác, ngũ gia bì, đỗ trọng, ngưu tất) gia giảm từng vị từ 6-12 g. Sắc uống, mỗi đợt 5 ngày.
Lưu ý: Người bị vọp bẻ không nên lạm dụng chất kích thích có hại như như rượ bia, cà phê, thuốc lá, ma túy.
