LÀM GÌ KHI BỊ BONG GÂN?
Bong gân là một tổn thương khá nguy hiểm và có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Thế nhưng nhiều người vẫn còn mơ hồ, chưa biết cách xử lý khi bị bong gân để tổn thương không gây ra những biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ cung cấp cho độc giả hiểu rõ hơn về bong gân và cách xử lý khi bị bong gân.
Bong gân là gì?
Gọi là bong gân nhưng thực chất bệnh không liên quan gì đến các gân mà là sự tổn thương các dây chằng giữ vững khớp do một chấn thương nào đó. Bong gân có thể ở nhiều mức độ khác nhau, nhẹ có thể tổn thương một vài bó sợi hay giãn dây chằng mà không làm đứt dây chằng; nặng hơn có thể đứt một phần dây chằng; hoặc dứt hoàn toàn dây chằng làm cho khớp lỏng lẻo, khó vận động. Những khớp xương thường bị bong gân là cổ chân, đầu gối, cổ tay…
Nguyên nhân bị bong gân
Bong gân chủ yếu xảy ra do các chấn thương sau khi bị té ngã, trượt chân; hoặc sức nặng cơ thể chuyến hướng đột khiến khớp bị xoắn vặn, dây chằng khớp bị kéo ra quá mức.
Biểu hiện khi bị bong gân
Người bị bong gân nếu bị đứt dây chằng sẽ có tình trạng chảy máu nơi vùng dây chằng bị đứt, máu chảy nhiều hay ít tùy theo mức độ nặng nhẹ của tổn thương. Khi máu chảy ra, vùng khớp bị bong gân sẽ sưng nề, nóng lên và xuất hiện dấu bầm tím do máu tụ lại. Vị trí bị bong gân sẽ đau nhói khiến cho người bệnh khó thể vận động được.
Ai thường bị bong gân?
Bong gân có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính nhưng chủ yếu là những người hay khuân vác vật nặng sai tư thế, vận động viên bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, tennis, thể dục dụng cụ…
Khi bước qua tuổi trung niên, dây chằng và khớp sẽ bị lão hóa. Nếu vận động sai tư thế rất dễ làm cho dây chằng bị tổn thương. Ở phụ nữ, việc mang giày cao gót cũng có thể dẫn đến trật khớp, từ đó làm bong gân.
Cần tránh gì khi bị bong gân?
Một số người không hiểu rõ về bong gân, khi bị chấn thương thường chườm nóng, bóp dầu, bóp rượu hay thuốc. Trên thực tế, đây là những cách sơ cứu sai và sẽ làm cho tình trạng bong gân nặng hơn. Sau khi chấn thương, tình trạng viêm sẽ xảy ra và các bạch cầu sẽ được huy động đến chỗ bong gân để dọn dẹp vùng chấn thương đồng thời mô xơ sẽ được huy động đến để hàn gắn vùng dây chằng bị hư. Do đó, nếu dùng những chất nóng thoa lên chỗ bong gân sẽ làm cho máu chảy nhiều hơn, khớp sưng to hơn vì có sự xung đột giữa các bạch cầu và các phần tử hư hại sau chấn thương. Một lưu ý nữa dành cho bệnh nhân là không được thoa bất kỳ thứ gì lên chỗ bị bong gân, đặc biệt là chườm lá, bóp muối…
Cần làm gì khi bị bong gân?
Hiện nay, các nhà khoa học đã tìm ra phương pháp điều trị bong gân hiểu quả, gọi là phương pháp hạt gạo – RICE. Đây là chữ viết tắt của 4 chữ là Rest (nghỉ ngơi), Ice (chườm lạnh), Compression (băng ép) và Elevation (nâng cao chi bị bong gân). Nếu tuân thủ phương pháp này ngay sau khi bị bong gân, tổn thương sẽ ít để lại di chứng về sau.
Ngay khi bị bong gân, người bệnh nên chườm lạnh khớp bị đau bằng cách cho nước đá đã được đập thành cục nhỏ vào túi nylon rồi đặt lên vùng tổn thương. Lưu ý, trước khi đặt túi nylon lên chỗ khớp bị bong gân nên phủ lên da một lớp khăn mỏng để tránh nước đá tiếp xúc trực tiếp với da gây bỏng lạnh. Mặc dù việc chườm lạnh có thể làm bệnh nhân cảm thấy khó chịu nhưng cách này sẽ giúp giảm bớt tình trạng đau và ít tốn thời gian điều trị về sau hơn.
Bên cạnh đó, người bệnh có thể dùng băng thun nhẹ nhàng băng vết thương theo kiểu lợp ngói, nghĩa là băng sau chồng lên 2/3 lớp băng trước. Băng từ đầu chi qua khớp bị tổn thương. Ví dụ, nếu bị bong gân gối thì băng từ bàn chân qua gối tới đùi. Nếu bong gân chân thì sau khi băng nên gác chi lên gối cao khoảng 10cm, nếu ngồi thì đặt chi ngang hông. Còn nếu bong gân tay thì treo tay vào cổ khi đứng hoặc gác tay lên bụng khi nằm.
Làm gì để tránh bị bong gân?
Bong gân gây nên những hậu quả khôn lường cho sức khỏe và công việc. Vì thế, để hạn chế bong gân, mọi người cần tập thể dục thường xuyên để có sức khỏe tốt, tránh chơi các môn thể thao khi đang mệt hoặc bị đau, khởi động co duỗi trước khi chơi thể thao, đi đứng cẩn thận để tránh bị té ngã, đi giày vừa vặn và hạn chế sử dụng giày cao gót…
